بلواس

انتشار مطالب و نوشته های ما با ذکر منبع و ارجاع لینک مجاز است

جانکی گرمسیر

منطقه جانکی گرمسیر بختیاری بین شهرستان ایذه- مسجد سلیمان- رامهرمز قرار گرفته است واژه جانکی تحریف شده نام طایفه جوانکی می‌باشد. (البته در تاریخ گزیده از طوایف جانکی با نام خوانکی نیز یاد شده است) بنا به قول شرف خان بدلیستی در قرن ششم و هفتم هجری در زمان اتابکان با چند طایفه دیگر از سوریه به ایران کوچیده و در این ناحیه مسکن گزیده‌اند. طوایف جانکی گرمسیر برخلاف سایر طوایف بختیاری از انشعابات بعضی از اقوام و ایلات مهاجر تشکیل یافته که بعضی از آنان به دلایل نامطلوبی در قرون گذشته به قلمرو جانکی مهاجرت کرده‌اند و برخی را نیز سلاطین وقت به این منطقه کوچانیده‌اند. ماژور راولینسون در سال 1836 میلادی در جدولی که از قوم بختیاری تنظیم کرده بود طوایف جانکی گرمسیر را وابسته به شاخه چهارلنگ دانسته است هنری استون لاریاد نیز در سفر نامه خود از پنج طایفه بزرگ جانکی گرمسیر بنامهای زنگنه، ممبینی، مکوند، کردزنگنه و بلواسی (ابوالعباسی) نام برده است که خانشان را محمدتقی خان معرفی کرده است این طوایف نیرومند بوده، که راز نیرومندی این طوایف مهاجر و غیر همگون که حتی لهجه‌هایشان با یکدیگر تفاوت دارد را بایستی در ازدواج های سیاسی و قرابت‌های سببی پیدا کرد...

که در کتاب حاضر به برخی از آنان اشاره کرده‌ام در خصوص جانکی باز در جلد دوم مرآه البلدان ناصری آمده است: جانکی از توابع و متعلقات مالمیر بوده است که همان «ایذج » قدیم است به هر حال جانکی بلوکی است واقع در پای کوه عظیمی که معروف و مرسوم به کوه منگشت می‌باشد. طول این کوه در طرف قبله تخمیناً ده فرسخ است. جانکی به طول در دامنة این کوه واقع شده. حد جانکی از طرف جنوب خاک بهمئی است. و از سمت مغرب منتهی می‌شود به خاک رامهرمز و از جانب شمال به خاک بختیاری و میانة شمال و مغرب جانکی محدود می‌شود به خاک کندزلو که از توابع شوشتر است که قلعه تل حاکم نشین جانکی محسوب می‌شده است که این قلعه از بناهای محمدتقی خان بختیاری چهارلنگ بوده است که در عهد فتحعلی شاه قاجار بر روی تلی بنا نهاده‌اند که بعداً به قلعه تل مشهور شده است» ولی امروز همانگونه که گفته شد باغ ملک مرکز جانکی محسوب و قلعه تل بخشی از این شهرستان است که بر سر راه (مال میر) قرار گرفته است.

در باب قدمت باغملک می‌توان از کتاب سفرنامة جنوب ایران نوشتة بابن و هوسه فرانسوی نقل کرد که نوشته‌اند: «آثار خرابه و بیوتات مقبره در باغ ملک دیده می‌شود. و آن آثار را اهل بلد منجنیق می‌خوانند. تپه‌ای در بالای سر منجنیق هست و بقعه‌ای دارد که آن را امیرالمومنین می‌نامند که ظاهراً مقبره یکی از خلفای عباسی است. و بقعه دیگر نیز در آنجا هست یکی معروف به دانیال خلیل است و دیگری مشهور به قاسم علی. رودخانه کوچکی از کوه منگشت از طرف قبله سرازیر و جاری می‌باشد که از میانه باغملک می‌گذرد.» لایارد در سفرنامه خود آثار باقی مانده نواحی باغملک را متعلق به عهد اتابک می‌داند. باغملک امروزی دارای بخشهای صیدون، قلعه تل و میداود است که سابقاً بخشی از ایذه مال میر محسوب می‌شده است.

برگرفته شده از تحقیق جناب آقای حمیدرضا اکبری(شروه)